“Mutluluğun Prensibi: Yapacak bir iş - Sevecek biri - Umut edecek bir hedef”

Washington Burnup

İradesine hakim olmaya başlayan insan, hayatın amacını sorgulamaya başlar. ‘Yaratılışın gayesi nedir?’, ‘Ben niçin varım?’, ’Gerçekten yaptıklarımı yapmak zorunda mıyım?’ benzeri bir çok soruların içinde bocalama, ömür boyu sürer gider. Zaman zaman yaşamın sürprizleriyle karşılaşır. Bazen mutlu olur, bazen de hayal kırıklığına uğrar. Mutluluk peşinde olduğunu anladığı an, mutluluk nasıl elde edilir arayışına girer. ‘Aş-iş-aşk’ mı mutluluğu getirir yoksa ‘dost-para-maneviyat’ mı? En değerlisi nedir? Hepsi birden mi olmalı yoksa sadece yaşam ile ‘az eşya-az dost’ mu mutlu eder? Sorgulamalar kişinin içinde fırtınalar koparırken, başka birileri mutluluğun kaynağını bulduklarını zannederler, insanlara mutluluk dağıttıklarından dem vururlar. Dini değerleri üstün görenler, manevi boşluğunu doldur, mutlu ol derler. Zen üstadların hayatınıza ışık tutacak 5-10 öneri sunar ve dostluk, yalnızlık, yorgunluk, bakış açısı, pes etmek, huzur vb konular üzerine aforizmalı sözler sıralarlar. Meditasyon müzikleriyle öze dönüş, ruhunu keşfetmek, gözlerini kapamak, sıkıntı veren düşünceden uzaklaşmak vb. bireysel olarak bu önerilerinin yanında; toplumsal mutluluk vaatleri de siyasilerden, ekonomistlerden, kanaat önderlerinden gelir.

Mutlu olan insan mı çok yaşar? Çok yaşayan insan mutlu mu olur? Stres, çağımızın en yaygın hastalıklarından biridir. Psikolojik olarak görülse de etkileri fizyolojik olarak etkileri oldukça ağır olan bir türdür. Hector Garcia ve Francesc Miralles’in mutluluk ve uzun yaşam ikilemi üzerine yaptıkları çalışma, oldukça ilgi çekicidir. Japoncada İKİGAİ denilen terim: “hep meşgul olarak mutlu olma sanatı” olarak tanımlanabilir. İkigai kişinin kendine özel bir uğraş bulma, bu uğraş ile mutlu olma olarak da izah edilebilir. Geçmişi sorgulamayı ve geleceği planlamayı bir yana bırakıp sürece odaklanmadır. Süreç mutluluk kaynağıdır. Süreç mutlu ise zaman ne kadar geçerse geçsin hiç bir anlamı yoktur. Sanki zaman durmuş gibidir. Mekan ise yoktur. Sürecin olduğu mekan, dış mekan veya iç mekan hiç de farketmez. Süreç bittiğinde mekanın farkına varılır. Garcia&Miralles, Okinawa adasında Ogimi denilen bir yerleşim merkezini saha araştırması olarak seçmişlerdir. Burası 100.000 kişiden 24.055’inin, bir asrı devirmiş insanların yaşadığı bir yerdir. Bu yerleşim yerini seçmelerindeki sebeplerden biri de Dan Butter’in The Blue Zones kitabındaki mavi kuşakta ilk sırayı alıyor olmasıdır.

Ogimi’de %24’ü 100 yaşın üzerindeki insanlarla uzun yaşam ve mutluluğun sırlarını, yüz kişi ile yapılan röportajla araştırmışlar. Sonuçta beş çıkarımda kendilerinin öğütlerini almışlar. Bu sırlardan bir kaçını paylaşmak İKİGAİ’ye bir anlam katacaktır.

1. Endişelenmeme:

“Uzun ömrün sırrı endişeden uzak yüreği genç tutmaktır. Kalbinizi yüzünüze hoş bir  gülümseme ile açın. Kalbiniz ve yüzünüz gülümserse herkes sizi görmek ister.”

“Burada herkes birbiriyle iyi geçinir. Birbirimize problem oluşturmayız. Birlikte yaşamak ve birlikte eğlenmek, en önemli şeydir.”

2. İyi alışkanlıklar edinme:

“Her sabah kalkar kahvaltı öncesi sahilde yürüyüş yaparım.”

“Kendi sebzelerimi yetiştirir kendim pişiririm. Bu benim ikigaim.”

“Yaşlılıktaki sır parmaklardır. Parmaklarınızdan beyninize, beyninizden parmaklarınıza bir yol vardır. Eğer parmaklarınızı meşgul ederseniz bir yüzyıl görürsünüz.”

3. Dostluklarınızı her gün besleme:

“Sevdiğiniz arkadaşlarınızla bir bahane ile her gün birlikte olun.”

“Hayatta en iyi şey komşularımla laflamak, çay içmek ve birlikte şarkı söylemek.”

4. Acele etmeden yaşama:

“Uzun ömrün sırrı; ‘sakin ol’, ‘ağır ol’, ‘rahatla’ demektir. Acele etmezseniz sağlıklı düşünür doğru kararlar alırsınız.”

“Hasırdan bir şeyler yapıyorum. Bu benim ikigaim. Uyandığımda ilk yaptığım şey dua etmek. Sonra egzersizlerimi yapmak ve kahvaltı yapmak. Saat yedide sakince hasırımı yapmaya başlarım. Beşte yorulduğumu hisseder arkadaşlarımı ziyarete giderim.”

5. İyimser olma:

“Doksan sekiz yaşındayım ama kendimi hâla genç görüyor ve hâla bir çok yapacak işlerim var.”

“Her gün kendime: ‘Bugün sağlıklı ve enerjik geçecek.’ derim.”

“Torunlarla dans etmek ve şarkı söylemek enerji veren bir aktivite.”

“Ogimi’de hayatta en önemli şey gülümsemeye devam etmektir.”

İkigai: Mark Winn diyagramına göre dört dış faktör ile dört iç faktörün kesişim noktasıdır. Herkes kendi ikigaisini keşfettiğinde mutlu olabilir.

Dış faktörler için şu soruları kendinize sorun:

• Neyi seviyorsunuz?

• Çevrenizin neye ihtiyacı var?

• Hangi iş konusunda iyisiniz?

• Size ne için para ödeniyor?

Ortak noktalar ikili olarak kesiştiği kısım, iç dünyadan bir faktör oluşturulur.

İyi olduğunuz iş ile sevdiğiniz şeyin kesişimi TUTKU’dur.

İyi olduğunuz iş ile para ödenen işin kesişimi MESLEK’tir.

Sevdiğiniz şey ile çevrenizin ihtiyacı MİSYON’dur.

Çevrenin ihtiyacı ile para ödenen alan UĞRAŞ’tır.

Tüm bu alanların kesişimin ortak noktası, bireyin İKİGAİ’sidir.

Birey kendi ikigaisini keşfettiğinde, mutlu olacağı bir yaşamı da keşfedecektir.